OEA/Ser.L/V/II.110
Doc. 52
9 jasyapy 2001
Original: Castellanope

MARANDU MBOHAPYHA DERECHO HUMANO 
KUÉRA REHEGUA
PARAGUÁIPE

PY’AMONGETA IPAHAPEGUA

 

Opávo ko marandu, CIDH he’i porâse jevy ko’â mba’e:

 

1.          Comisión Interamericana ohechakuaa, jepevémo ne’îra oiporâ léikuera ha heta oiporuséva mbarete vai, tetâ Paraguái oñeha’âha omopyatâ haguâ democracia tetâpýpe. Upéicha rupi la Comisión ogueromandu’a jevy, pe democracia representativa ndaikatuiha omboyke upe ñe’ê, Convención Americana voi he’i va’ekue oñepyrûvo atyguasu: “Yvypóra maymáva oñeñandu haguâ libre ha oiko haguâ kyhyje ha jehasa asy’ÿre, oñemoî mante va’erâ condición, opavave persona ohupyty haguâ derecho económico, social ha cultural oguerekóva, ha avei derecho oguerekóva oparticipávo sociedad civil ha políticape”.

 

2.          CIDH ohecha porâ oñemoinge haguére derecho humáno favórpegua Leiguasu ha avei ambue leikuéra ryepýpe; avei Paraguái omoneî haguére, haimete opavave documento oguenohêva derecho humáno rehegua, umi atyguasu oikóva ñane Américape. Ha omomba’eguasu oñemoî haguére oficina ha empleado omba’apotee va’erâ tema derecho humáno rehe, taha’e Poder Ejecutivo, Congreso ha Juez ruvichakuéra apytépe, ha oñemoî haguére ñe’êjojápe ko’â mbohapy Poder, he’ívo ojapotaha hikuái peteî Plan Nacional, oñangareko ha omokyre’ÿ haguâ Derecho Humano tetâpýre. CIDH ombotuicha ONG kuéra omba’apo haguére oñangareko ha omombarete haguâ derecho humano Paraguaipýre.

 

3.          Comisión Interamericana, ohecha tuichaháicha oîha heta mba’e ojokóva ohupytyve haguâ derecho humano mayma tetâyguápe, ha ko’âva ha’e umi ñepysanga guasu: impunidad térâ tembiapo vai opytáva castigo’ÿre, corrupción, ha’éva monda guasu ha pobreza, he’iséva mboriahu oñuâva tetâpy. CIDH ogueromandu’a jevy avei ne’îraha oñemoî Defensor del Pueblo, jepémo Leiguasu pyahu, upe 1992 guivéma he’i oî va’erâha ko Defensor. Comisión he’i jevyevy ndojeporavói rupi Defensor del Pueblo, péva ha’eha peteî falta tuicháva ha ojokóva imbareteve haguâ democracia tetâpýpe; avei ko mba’e ohechauka oñemboykeha Constitución, ha ko’â mba’e ndaikatúi márô ñamoneî. Pévare CIDH tuicha ojepy’apy ohechávo, oikóma rangue ndoikói ko tembiapo, ha oñemboykévo Defensor del Pueblo nombramiento, oñemboty tape ikatumo’â haguâ mbareteve oñedefende derecho humano ko Paraguáipe, oikóma haguéicha añete ambue tetâme. CIDH aipórô he’i jo’a Estado paraguáyope ocumpli haguâ Constitución ha’evoi omoî va’ekue; pya’e ha voi, toîma Defensor del Pueblo ko tetâme.

 

4.          Comisión ojerure Estado paraguáyope ombopya’e haguâ tembiapo ikatu haguâ ipyatâ democracia ha opavavépe ohupyty derecho humano Paraguáipe; tenonderâite Comisión Interamericana ojerure Estádope, pya’e omoî haguâ en práctica umi recomendación ombohasáva chupe ko informe rupive. Ha ojehekávo solución umi problémape, hi’â va’erâ ojeguereko en cuenta idea ha propuesta oguerekóva organización no gubernamental ha avei opinión omboguejýva opavave tetâygua. CIDH oikotevê Estado paraguayo pytyvô, taha’épa omombarete, oñangareko, térâ oñomongeta haguâ derecho humano rehe, ikatu haguâ ojejuhu solución umi problema omokangýva derecho humánope. 

 

 

[ Indice| Anterior | Próximo ]